Edward Jankowski
09-12-1921 Lemberg (PL) – 15-07-1976 Soest
Mijn vader werd geboren met de naam Edward Gerstman, later Jankowski. Hij kwam voort uit een joodse familie dat lid was van de Tempel Synagoge van de Haskala verlichtingsbeweging. Hij was student medicijnen totdat de Duitsers het Poolse Lemberg bezette. Naar eigen zeggen was hij al sinds 1941 betrokken bij het verzet in Polen waarvoor hij uiteindellijk werd gearresteerd en vastgezet in concentratiekamp Shitomir. Na een verblijf van ongeveer 3 maanden wist hij het kamp te ontvluchtten. Sindsdien zwierf hij lange tijd door Polen en Duitsland en kwam uiteindellijk weer terug in Lemburg alwaar hij zich een baantje als ambtenaar wist te bemachtigen. Hij beheerste de Duitse taal grondig en gaf zich uit als Volksdeutsche – Volksduitser.
Toen er een tekort ontstond aan manschappen vlak voordat de Russen op 7 juli 1944 Lemberg zouden binnenvallen werd Edward voor de keuze gesteld om frontsoldaat te worden of kon hij kiezen voor een opleiding tot medisch personeel om werk te gaan verrichten in Nederland. Hij wist zijn Joodse afkomst goed te verbergen. Hij arriveerde in augustus ‘44 in Den Haag waar hij werd ingedeeld als Sanitäter bij de Polizei Waffen Schule 3.
Uit angst om toch als Jood te worden ontdekt bij de medische keuring besloot hij te deserteren. Hij besloot een juwelierszaak binnen te gaan omdat hij aannam dat die in het verleden gewerkt hadden met joodse diamanthandelaren. Hier werd hij geholpen door een winkeljuffrouw die een ‘goede Nederlandse’ bleek te zijn en gehoor gaf aan zijn hulpvraag om ergens te kunnen onderduiken. Zo kwam hij eerst terecht bij het echtpaar Frederik Anton Barthlemy en Anna Maria Heinecke aan het Papaverhof 25 en later bij het gezin van Ru van Vliet op de Valkenboschlaan 11 te Den Haag waar hij opnieuw betrokken raakte bij het verzet.
Hij beluisterde Poolse uitzendingen uit Engeland waarvan de berichtgeving werd verspreid middels het illegale blad ‘De Koerier’. Ook gaf hij zijn medewerking aan het verzetsblad ‘Bevrijding’ van de Indonesiche verzetsgroep Perhimpoenan Indonesia. Tijdens zijn periode in onderduik veranderde hij zijn achternaam in Jankowski.
Later kwam hij terecht de Haagse Knokploeg van Rutger John Felix Webb (1914-1944). Volgens een verklaring bij de Vreemdelingendienst zou hij bij Groep Webb betrokken zijn geweest bij verscheidene liquidaties van NSB’ers, SD’ers, collaborateurs en provocateurs.
Na de bevrijding sloot mijn vader zich aan bij de Binnenlandse Strijdkrachten. Hij verkreeg de Nederlandse nationaliteit in 1953.
getuigenis is geleverd door Uriah Yaniv op 07-06-2021